De herfst begint zich onafwendbaar te manifesteren. Vanuit het keukenraam zie ik hoe de kersenboom in onze gemeenschappelijke binnentuin bijna al haar intussen tot een prachtig warm rood verkleurde bladeren naar de grond heeft laten dwarrelen. Ook de wingerd die zich om de pergola slingert, is geel geworden en elke dag laten er meer bladen los om het gras eronder toe te dekken. De trossen druiven, voor zover we ze in de afgelopen weken niet geplukt hebben, steken er met hun diep paarse kleur scherp tegen af. Voer voor de spreeuwen, kramsvogels en koperwieken, voor ze aan de grote trek beginnen, al hebben we ze tot nog toe niet veel gezien. Ik vind de herfst prachtig, maar tegelijkertijd moet ik zeggen: ik houd er niet van. Dit seizoen is in staat, mij ongemeen krachtig te bepalen bij de dingen die voorbijgaan. Het is geen toeval dat in dit jaargetijde op allerlei wijzen de doden worden herdacht: Halloween, Allerheiligen, Allerzielen, Eeuwigheidszondag, het heeft allemaal met die vermaledijde vergankelijkheid te maken. Ik – en velen met mij – hebben het daar regelmatig moeilijk mee. Herfst is een periode van oorlog. Niet voor niets komen we juist in deze periode de aartsengel Michael tegen, strijdend tegen de draak. Het is de strijd, tegenover de draken van pessimisme en negativisme, doemdenken en somberheid een bescheiden, “tegen-beter-weten-in”, maar toch hardnekkig hoopvol "en toch" te laten horen en zien. Daar is wel wat engelenhulp bij nodig!
